100-lecie Szkoły Podstawowej w Wólce Wieprzeckiej
Po wybuchu I wojny światowej rozporządzeniem władz okupacyjnych na czas wojny od 1 października 1916 roku powołano jednoklasową Szkołę Elementarną Ludową w Wólce Wieprzeckiej Gmina Mokre. Obowiązki nauczyciela powierzono Romanowi Aleksandrowi Dłużniewskiemu. W tym roku do szkoły uczęszcza 66 uczniów. Nauka odbywa się w wynajętym pomieszczeniu na wsi w bardzo trudnych warunkach. Po odzyskaniu niepodległości od 1 stycznia 1918 roku nauczycielem szkoły w Wólce Wieprzeckiej zostaje Halina Zdanowiczówna. Do szkoły uczęszcza w tym czasie 67 uczniów w tym: 49 katolików, 14 prawosławnych i 4 wyznania mojżeszowego. W następnym roku od 1 stycznia uczy Ewa Szafromska, a od listopada posadę nauczyciela obejmuje Janina Dworska. Nauczanie odbywa się w chacie chłopskiej. Cały sprzęt znajdujący się w sali został zakupiony przez mieszkańców wsi. Od 1922 roku zaczęto wprowadzać tzw. przymus szkolny, co zmieniło nastawienie miejscowej ludności do szkoły i uczących w niej nauczycieli. Do roku 1923 szkoła była 3-oddziałowa, uczył jeden nauczyciel. W 1924 roku przybywa 4. oddział i szkoła zostaje przekształcona w 2-klasową a w roku szkolnym 1929/30 szkoła otrzymuje jeszcze jeden etat nauczycielski. Zwiększa się stopniowo liczba uczniów w szkole z 60 w 1917 roku do 106 w 1924 roku i 145 w latach 1937-38.
Z dużym powodzeniem od 1934 roku przy szkole działało Koło Młodzieży Wiejskiej „Siew”, a przy Samorządzie Uczniowskim Koło Teatralne, które swoimi występami uświetniało uroczystości szkolne i środowiskowe.
Szkoła stała się centrum życia kulturalnego wsi. Co roku odbywały się w niej, z udziałem młodzieży i społeczności lokalnej, różnorodne uroczystości patriotyczno – narodowe i rozrywkowe. Obchodzono bardzo uroczyście ważne wydarzenia z życia szkoły, poranki ku czci Marszałka Józefa Piłsudskiego, jasełka, zabawy ludowe, zawody sportowe itp.
Rok szkolny 1938/39 był szczęśliwy nie tylko dla dziatwy szkolnej, ale i całej społeczności, gdyż placówka otrzymała własny budynek szkolny i zmienił się stopień organizacyjny szkoły na czteroklasową.
W roku szkolnym 1939/40 nauki nie było. Lekcje rozpoczęły się dopiero 1 września 1940 roku. 19 maja 1941 roku szkoła została zajęta przez wojsko niemieckie. Dzieci uczyły się w tym czasie w izbach wynajętych na wsi. W następnym roku szkolnym 1941/42 lekcje odbywały się tylko przez jeden semestr.
Od roku 1942 szkoła została zamknięta przez władze niemieckie. Jednak w latach 1942-1943 istnieje we wsi tajne nauczanie prowadzone przez miejscowych nauczycieli. Po wyzwoleniu sytuacja na wsi zaczęła się powoli normalizować. Od grudnia 1945 roku zaczęto uczyć według nowego programu, który został opracowany przez grono nauczycielskie. W tym czasie w szkole pobierało naukę 128 dzieci w sześciu oddziałach.
Pierwszym kierownikiem w powojennej już szkole był Roman Służniewski, który tę funkcję objął w sierpniu 1949r. Z nauczycieli – kierowników przedwojennych na szczególną uwagę zasługuje postać Marii Smalowej pracującej w latach 1935 – 1939, która również angażowała się do działalności na rzecz okolicznych mieszkańców. W latach 1944 – 1946 znowu Maria Smalowa pełni obowiązki kierownika szkoły i uczy jednocześnie cztery klasy. W roku 1946 kierownikiem zostaje Stefania Mańkowa, która swoje obowiązki jako nauczyciela i kierownika pełni do sierpnia 1949 roku. Jednak dopiero Roman Służniewski zaczyna od 1949 r. organizować szkołę z prawdziwego zdarzenia, w której czterech nauczycieli uczy na dwie zmiany 185 uczniów. Przybywa pomocy dydaktycznych i książek. Po Romanie Służniewskim kierownikami są Adam Godzisz (1952/53) oraz od marca 1953 do lipca 1954 r. Marian Świstek.
W roku szkolnym 1949/50 utworzono klasę siódmą. Działalność rozpoczęły liczne organizacje, uczniowie wystawiali sztuki teatralne i organizowali wraz z nauczycielami zabawy, a zebrane fundusze przeznaczali na zakup pomocy dydaktycznych.
Nową, szczególną kartę w historii szkoły otwiera Jadwiga Zawadzka, która pełni obowiązki najpierw kierownika, a następnie dyrektora szkoły przez prawie 31 lat (1954 — 1985). Można powiedzieć, że pani Jadwiga Zawadzka poświęciła szkole całe swoje życie.
Za jej kadencji szkoła ulega pozytywnym przeobrażeniom. Jako nauczyciel historii dba o ducha patriotycznego młodzieży, wszczepiając w nią miłość do Ojczyzny i poszanowanie dziedzictwa kulturowego narodu. Jest organizatorką bardzo wielu wycieczek krajoznawczych oraz założycielką Szkoły Przysposobienia Rolniczego i Kursów dla dorosłych. Dba o bazę lokalową szkoły oraz o jej wyposażenie. Za jej kadencji zostaje ogrodzony plac szkolny najpierw płotem drewnianym a następnie metalowymi przęsłami, zagospodarowany ogródek szkolny, a teren szkolny obsadzony drzewami. Dzięki jej zabiegom przybywa wiele pomocy dydaktycznych i sprzętu sportowego. W roku 1966 wprowadzono do szkół klasę ósmą. Przy tej okazji zmienił się również program nauczania i wychowania. W tym czasie do szkoły uczęszczało już 148 uczniów. W latach 1976-1981 zostaje obniżony stopień organizacyjny szkoły z ośmioklasowej na sześcioklasową. Od roku szkolnego 1982/83 szkoła w Wólce Wieprzeckiej na nowo stała się szkołą ośmioklasową. Został wprowadzony oddział przedszkolny dla dzieci sześcioletnich. W ramach akcji „tysiąc szkół na tysiąclecie” mieszkańcy wsi postanowili w czynie społecznym wybudować nowy budynek. Jeszcze w roku szkolnym 1957/58 wykonano potrzebne plany i pomiary. Mieszkańcy oddali 2 ha placu gromadzkiego pod budowę, w tym część lasu. Według planów szkoła miała być oddana do użytku w 1965 roku, jednak tych planów nie zrealizowano aż do roku 1998 roku, kiedy to z 40 – letnim opóźnieniem ruszyła rozbudowa, zaś nowoczesne skrzydło zostało oddane do użytku 1 września 2001 roku.
W roku szkolnym 1985/86 obowiązki dyrektora pełni Wanda Drozd. Kolejnym dyrektorem szkoły zostaje w 1986 r. Leszek Łepik – magister wychowania fizycznego, który swoją funkcję pełni do marca 2000 r. Za jego kadencji zmienia się sposób kierowania i zarządzania szkołą. Panuje prawdziwie twórcza atmosfera wewnątrz Rady Pedagogicznej, co sprzyja utrzymaniu właściwej atmosfery w całej szkole. Dyrektor i całe grono nauczycielskie przejawia duże zaangażowanie w rozwijaniu zainteresowań uczniów, stwarzając ku temu optymalne warunki. Promuje się wszelkie nowości pedagogiczne. Zacieśnia się współpraca z rodzicami i samorządem lokalnym. W starym budynku szkolnym wymieniono okna i wyremontowano piece, a dzięki staraniom ówczesnego Dyrektora Szkoły Leszka Łepika oraz rodziców w lipcu 1999 roku ruszyły prace związane z rozbudową. To wydarzenie stało się bardzo istotne w przededniu wprowadzenia reformy, gdyż nie tylko wyspecjalizowana kadra nauczycielska, ale i nowoczesna baza lokalowa będzie miała wpływ na powodzenie nieuniknionych przemian w szkolnictwie.
Od marca 2000 r. obowiązki dyrektora pełni mgr Zofia Górnik (długoletnia nauczycielka historii i plastyki), a od 1 września 2001 roku do chwili obecnej Dyrektorem Szkoły w Wólce Wieprzeckiej jest, wyłoniona w drodze konkursu, mgr Jadwiga Gorzała.
Kolejnym niezwykle istotnym dla podniesienia rangi szkoły w Wólce Wieprzeckiej przedsięwzięciem było rozpoczęcie działań zmierzających do uzyskania imienia Batalionów Chłopskich, jako że placówka mieści się na terenie naznaczonym patriotyczną działalnością miejscowej ludności podczas lat wojny i okupacji. W okolicy żyją jeszcze ich uczestnicy oraz świadkowie wydarzeń tamtych lat. Społeczność szkolna i wiejska wybrała na patrona Bataliony Chłopskie, aby tym samym złożyć hołd pamięci poległych za wolność obecnego pokolenia. Uroczystości nadania imienia Batalionów Chłopskich oraz poświęcenia sztandaru odbyły się 1 września 2002 roku.
Spotkania z żołnierzami spod znaku BCH stanowiły niezwykłe, żywe lekcje historii. Piękny sztandar, który zdobi wszystkie patriotyczne święta i rocznice sprawia, że jakoś inaczej patrzymy na przeszłość i teraźniejszość Rzeczypospolitej, a uczniowie sprawujący honorową asystę sztandaru czują się wyróżnieni i zaszczyceni. Umieszczone na sztandarze hasła BÓG – HONOR – OJCZYZNA stały się obecne w codziennym życiu naszej szkoły. Coroczne obchody Święta Patrona Szkoły, przypadającego na dzień 15 czerwca, gromadzą licznie zebraną młodzież, rodziców oraz wielu zaproszonych gości. Wśród gości należy wymienić kombatantów spod znaku BCH: Mariana Wojtasa, Edwarda Zubrzyckiego, Stanisława Ozonka, Czesława Senderka, Henryka Ferenca, św. p. Mieczysława Artymiaka i Michała Ćwikłę i wielu, wielu innych.
Co roku obchody Święta Patrona Szkoły poprzedzone są serią konkursów tematycznie związanych z wojenną przeszłością regionu. Młodsi uczniowie wykonują prace plastyczne, a starsi mają możliwość zmierzyć się z historią podczas dorocznego konkursu „Jestem Polakiem, znam i szanuję historię ojczystą”. Zwycięzcy otrzymują pamiątkowe dyplomy i nagrody książkowe.
Nie wolno też zapominać o tym, że społeczność szkolna zgodnie uznała zieleń za kolor – symbol naszej szkoły. Widnieje on nie tylko na sztandarze. Do standardowego stroju galowego dodaliśmy zielone kokardy, których używamy podczas najważniejszych uroczystości obchodzonych w roku szkolnym.
Wpajając naszym wychowankom szacunek dla tradycji ojczystych i regionalnych – dbamy systematyczne budowanie naszych własnych szkolnych rytuałów. Jest to możliwe dzięki pomocy i zrozumieniu ze strony rodziców – najbliższych nam partnerów. Wspólne uroczystości i imprezy integrujące szkołę z najbliższym środowiskiem nie miałyby racji bytu bez ich pomocy i uczestnictwa. Najmilej wspominamy wieloletnie spotkania przy opłatku i kolędzie, kiedy to spotykaliśmy się w szerokim gronie rodziców, uczniów i nauczycieli.
Już od 17 lat organizowane uroczystości z okazji Dnia Babci i Dziadka przyciągają szerokie rzesze seniorów, którzy mogą przy tej okazji podziwiać pełne pasji twórczej występy najmłodszych wnucząt. Babcie i dziadkowie są zawsze obdarowywani własnoręcznie przygotowanymi przez dzieci upominkami. Szczególne miejsce wśród integracyjnych spotkań zajmują tzw. pikniki rodzinne, odbywające się na przyszkolnym terenie na obrzeżach lasu. Zabawa zawsze jest wspaniała do momentu, gdy zjawią się nigdy niezapraszane komary.
Zupełnie nowa inicjatywa – Orszak Wszystkich Świętych zorganizowany u progu 1 listopada jako alternatywa dla obcego nam kulturowo Halloween – zgromadziła tak wielu uczestników, że, mamy nadzieję, zwyczaj ten wejdzie na stałe do kalendarza szkolnych imprez i uroczystości.

Nie zapominajmy jednak, że szkoła to przede wszystkim uczniowie, ich wszechstronny rozwój, trud codziennej nauki, pasje i osiągnięcia. W szkole od lat organizowane są różnorodne zajęcia rozwijające zdolności i zainteresowania uczniów. Koła języka polskiego i języków obcych, matematyczne i przyrodnicze, plastyczne, muzyczne, taneczne, teatralne i sportowe pozwalają dzieciom nie tylko poszerzać wiedzę i umiejętności, ale są okazją do umożliwienia każdemu dziecku osiągać mniejsze lub większe sukcesy w wybranej dziedzinie naukowej, artystycznej lub sportowej. Trudno byłoby wymienić wszystkie spektakularne osiągnięcia naszych wychowanków, ograniczymy się zatem do ostatnich dziesięciu lat w wybranych dziedzinach. Należy tu zauważyć, że niektóre osiągnięcia są owocem naprawdę ciężkiej pracy i wielu wyrzeczeń. Można powiedzieć, że niektórzy uczniowie „na ołtarzu wiedzy” złożyli swój czas wolny, pot i … nierzadko gorzkie łzy, gdy rozwiązywane kolejny raz zadanie „nie wychodziło”, przecinek w dyktandzie sobie tylko znanym sposobem umykał z miejsca przeznaczenia, a niespodziewana kontuzja nie pozwalała na pobicie własnego rekordu.
Nasi laureaci w ostatnich 10 latach:
Gminny Konkurs „Mistrz Ortografii” – 34
Gminny Konkurs „Mały Mistrz Ortografii” – 7
Gminny Turniej Recytatorski – 19
Powiatowy Turniej Recytatorski – 1
Matematyczny konkurs „Szpak” – 12
Wojewódzki matematyczny konkurs kuratoryjny – 1
Ogólnopolski konkurs Literacki im. Jana Parandowskiego – 1
Regionalny konkurs kaligraficzny „No to się popisz” – 4
Regionalny konkurs poetycki „Moja Mała Ojczyzna” – 1
MiMak –matematyczny konkurs dla najmłodszych – 11
Jako że wszystkim wiadomo, iż każdy człowiek, a szczególnie ten młody, stojący u progu życia, pragnie wykazać się oryginalnością i wyjątkowością, często zachęcamy uczniów do podejmowania prób różnorakiej twórczości. Zachęcamy do pisania, malowania i śpiewania każdego, kto przejawia najmniejsze choć predyspozycje. Później gromadzimy ślady autentycznych, spontanicznych działań twórczych w postaci prac plastycznych lub też tekstów literackich powstałych na lekcjach bądź w ramach przygotowań do konkursów. Poniżej kilka przykładów literackiego talentu naszych uczniów.

Tutaj, gdzie mieszkam…
Tutaj, gdzie mieszkam,
zielenią się łąki i lasy.
Tutaj chodzę do szkoły-
już do szóstej klasy!
Tutaj śpiewam i tańczę,
tu po prostu żyję!
Tu codzienną radość
i miłość bliskich czuję.

Gdy byłam malutka,
bawiłam się w piasku,
puszczałam latawce
w słońca ciepłym blasku.
Teraz, gdy z przyjaciółmi
wspominam dawne czasy,
otwieramy albumy
i śmiejemy się z nas –
tych z pierwszej klasy.

Tutaj mam swoje
ulubione miejsce,
gdzie nad głową lśnią
kolorowe tęcze.
Tutaj za domem,
za szkołą, za lasem…
Zatapiam się w marzeniach
czasem.
/Patrycja Zając, lat 12/

Moja Mała Ojczyzna

Wśród lasów Roztocza,
w przytulnym miejscu
mieszkam sobie
jak w bajkowym wierszu.

Tutaj świeci ciepłe Słońce,
tu sarny swobodnie pasą się na łące,
a łąka tak piękna, tak zielona,
barwnymi kwiatkami ozdobiona.

Kiedyś, Ojczyzno ma miła,
nic o Tobie nie wiedziałam.
Choć szukałam Cię,
wciąż szukałam.

Gdy podrosłam,
znalazłam Cię tu, na Roztoczu.
I już nie mogę oderwać od Ciebie oczu.

Ojczyzno, dziękuję Ci, że jesteś,
że o Tobie piszę konkursowe wiersze.
Wiktoria Pakuła, lat.10 (nagroda w regionalnym konkursie literackim „Moja Mała
Ojczyzna”)

Pamiętam ten dzień
Pamiętam ten dzień,
gdy widziałem go ostatni raz,
to było tak nagle,
tak szybko – zbyt szybko.
Do dzisiaj nie wierzę,
że nie ma go już,
że nigdy go już nie zobaczę.
A jednak wciąż myślę,
że jednak żyje,
choć wszyscy mówili,
że nigdy nie wróci.
Ja jednak inne mam zdanie…
Sebastian Kawala, lat 12

16 czerwca bieżącego roku szkoła będzie świętować dwa jubileusze: 100-lecie jej powstania i 15 rocznicę nadania imienia. Spodziewamy się wielu gości spośród dawnych uczniów i nauczycieli, a także przedstawicieli zaprzyjaźnionych z nami urzędów, instytucji i organizacji. Program obchodów przedstawia się imponująco: inscenizacja okolicznościowa „Koszałka Bajdałka powtórka z historii szkoły”, koncert „Uczniowie i Absolwenci Szkole”, liczne wystawy i prezentacje oraz degustacja potraw regionalnych. Okazji do wspomnień i wzruszeń na pewno nie zabraknie!
Jadwiga Gorzała, Małgorzata Podoba